متن کتاب‌های درسی فنی حرفه‌ای (رشته الكترونيك) :::..

متن کتاب‌های درسی فنی و حرفه‌ای (رشته الكتروتكنيك) :::..

تمام مطالب اين قسمت مربوط به سايت  مدرسه اینترنتی تبیان مي باشد.


سوالات کنکور کارشناسی ناپیوسته

   · سوالات کنکور کارشناسی ناپیوسته 85- گروه برق

· سوالات کنکور کارشناسی ناپیوسته 85- گروه کامپیوتر
· سوالات کنکور کارشناسی ناپیوسته 85- آزمون عمومی
· سوالات کنکور کارشناسی ناپیوسته 84- گروه برق
· سوالات کنکور کارشناسی ناپیوسته 84- گروه کامپیوتر
· سوالات کنکور کارشناسی ناپیوسته 84- آزمون عمومی
· سوالات کنکور کارشناسی ناپیوسته 83- گروه برق
· سوالات کنکور کارشناسی ناپیوسته 86- گروه برق
· سوالات کنکور کارشناسی ناپیوسته 86- آزمون عمومی
· سوالات کنکور کارشناسی ناپیوسته آزاد 86 - تخصصی کامپیوتر
· سوالات کنکور کارشناسی ناپیوسته 87 - تخصصی برق + عمومی

رله کنترل بار

در برق صنعتی جهت حفاظت از موتورها،ژنراتورها و ترانسهای قدرت از رله کنترل بار استفاده می شود.این رله ها جایگزینی مناسب برای رله های بی متالی یا همان حرارتی هستند

Image
.در این رله ها بااستفاده از یک سری کانال عبوری که سیمهای سه فاز در داخل آنها قرار می گیرد میزان جریان عبوری را توسط روش القائی اندازه می گیرند(مانند آمپرمترهای انبری)کاربرد عمده این رله ها در حفاظت موتورها در برابر عواملی مثل اضافه بار بیش از حد مجاز،دو فاز شدن،اتصالی در هر نقطه از مسیر مصرفی جریان حتی در داخل موتور و اختلالات داخلی موتوراست.با استفاده از یک کانال یا دو کانال نیز می توان موتورهای تک فاز و دو فاز را نیز حفاظت کرد.چون موتورها در ابتدای کار جریان زیادی جهت راه اندازی دریافت می کنند لذا در این مدت زمان رله نباید عمل کند تا موتور راه بیفتد لذا بر روی این رله ها یک تایمر قابل تنظیم قرار داده می شود تا  پس از این مدت(عبور از اضافه جریان اولیه)رله فعال شود.همچنین یک ولوم قابل تغییر نیز جهت تنظیم جریان مجاز موتوردر حین کار برروی این رله قرار داده می شود.بر روی پنل این رله ها نیز یک دکمه ریست جهت ریست رله پس از اجرای عمل حفاظت قرار داده می شود.بر خلاف رله های بی متال  که سرعت عملکرد آنها بسیار پایین است(برای یک رله 12 آمپری در جریان 18 آمپری حدود 90 تا 180 ثانیه) و موتور آسیب خواهد دید رله های الکترونیکی کنترل بار در مدت زمان بسیار کمی (کمتر از یک ثانیه)فازها را قطع می کنند.البته باید ذکر کرد که رله به صورت مستقیم فازها را قطع نمی کند بلکه کنتاکتور فازهای اتصالی به موتور را قطع می کند.

اسکادا چیست؟ (SCADA )

 اسکادا چیست؟ (SCADA )

اسکادا (SCADA ) مخفف کلمات Supervisory Control And Data Acquisition به معنی کنترل سوپروایزری (نظارت مدیریتی) و اخذ داده ها می باشد. همانطور یکه از اسم آن پیداست اسکادا به یک سیستم کنترلی گسترده اشاره دارد. سیستم های اسکادا برای نظارت و یا کنترل پروسس های شیمیایی و یا حمل و نقلی در سیستم هایی نظیر تامین آب شهری، کنترل نیروی برق، انتقال و توزیع آن، لوله های گاز و نفت و بسیاری پروسس های توزیع شده دیگر استفاده می شوند.

مفاهیم سیستم

یک سیستم اسکادا شامل سیگنال های ورودی/خروجی، کنترلگرها، HMI، شبکه ها، ارتباطات، پایگاه های داده و نرم افزار می باشد.

کلمه اسکادا معمولا نشان دهنده یک سیستم مرکزی است که نظارت و کنترل یک سایت کامل و یا یک سیستم توزیع شده در فواصل زیاد (در حد چندین کیلومتر) را برعهده دارد. عمده عملیات کنترل سایت عملا به صورت اتوماتیک توسط Remote Terminal Unit (RTU) ویا به وسیله Programmable Logic Controller (PLC) انجام می شود.
توابع کنترلی میزبان معمولا به عبورکردن از سایت پایه یا قابلیت های سطح نظارتی محدود می شوند. به عنوان مثال یک PLC می تواند جریان آب خنک کننده قسمتی از یک پروسه صنعتی را کنترل کند؛ در حالی که سیستم اسکادا می تواند به کاربر اجازه دهد که تنظیمات کنترلی جریان را تغییر دهد و می تواند اجازه نمایش و یا ثبت هر اعلان خطری (آلارم) نظیر کاهش جریان یا افزایش دما را صادر نماید. بازخورد (فیدبک) حلقه کنترلی درون PLC یا RTU بسته شده است و سیستم اسکادا بر بازده کلی این حلقه نظارت دارد.

جمع آوری اطلاعات از سطح RTU یا PLC شروع می شود و این مرحله، خواندن مقادیر و حالات دستگاه های جانبی متصل به اسکادا را شامل می شود. سپس داده ها کامپایل شده و به فرمت قابل استفاده برای کاربر اتاق کنترل که از Human Machine Interface (HMI) استفاده می کند؛ در می آید.
اتاق کنترل تصمیم های لازم را که گاه ممکن است باطل کننده فرمانهای عملیاتی موجود در RTU یا PLC باشد را بر اساس این داده ها صادر می نماید. این داده ها همچنین می توانند برای یک سیستم ثبت اطلاعات ذخیره شوند که معمولا این سیستم یک سیستم مدیریت پایگاه داده است که از امکان ایجاد نمودار و سایر روشهای تحلیل اطلاعات برخوردار است.

سیستم های اسکادا عموما یک پایگاه داده توزیع شده را پیاده سازی می کنند که معمولا به آن با نام پایگاه تگ ها اشاره می شود. این پایگاه داده شامل عناصر اطلاعاتی است که تگ یا نقطه نامیده می شوند. یک نقطه نشان دهنده یک مقدار ورودی یا خروجی نظارت شده یا کنترل شده به وسیله سیستم است.
نقاط می توانند نرم یا سخت باشند. یک نقطه سخت نشان دهنده یک ورودی یا خروجی عملی متصل به سیستم است در حالی که یک نقطه نرم نشان دهنده نتیجه منطقی و عملیات محاسباتی بر روی دیگر نقاط نرم یا سخت است. مقادیر نقاط معمولا به صورت مقدار- برچسب زمانی ذخیره می شوند (مقدار و برچسب زمانی هنگامی که نقطه ضبط یا محاسبه می شود). یک رشته از ترکیب مقدار-برچسب زمان تاریخچه نقطه مورد نظر می باشد. مرسوم است که علاوه بر اینها اطلاعات دیگری نیز ذخیره گردد نظیر مقادیر ثبات های PLC ، توضیحات و اطلاعات اخطاری.

می توان یک DCS یا سیستم SCADA را بطور کلی از یک تولید کننده سیستم های کنترلی نظیر شرکت ABB خرید ویا اینکه قطعات سخت افزاری و بسته های نرم افزاری را از تولید کننده های مختلف خرید و آنها را سرهم نمود.

انواع کلیدهای صنعتی

بجز سیم ها و هادی های انتقال انرژی در نهایت ارتباط یک مصرف کننده الکتریکی توسط کلید صورت می پذیرد .
زیرا برای کار مطلوب یک وسیله الکتریکی باید :

1- انرژی الکتریکی به مصرف کننده منتقل شود .
2- در زمان و مکان مشخصی این انرژی قطع یا وصل شود .
3- این انرژی در حد نیاز دستگاه مورد نظر باشد .

این خواسته ها با استفاده از کلیدها برآورده می شود .




کلیدها دارای مکانیزم های مختلفی بوده و در انواع مختلف وجود دارند .
ازجمله آنها می توان به کلید های ساده دستی ، کلید های مکانیکی کلیدهای موتوری ، مغناطیسی و الکترونیکی اشاره نمود .

مشکلات کلیدهای دستی :

1- سرعت عمل پایین در قطع و وصل مدار
2- خرابی زیاد و در نتیجه نیاز به تعمیر و نگهداری بیشتر
3- خطرات جانی برای اپراتور
4- اتصال دائم مصرف کننده به برق
5- احتیاج به انرژی مصرفی زیاد برای قطع و وصل

این عکس کوچک شده است برای مشاهده ی سایز اصلی کلیک کنید
کلید های مغناطیسی – کنتاکتورها و رله ها

این نوع کلیدها با استفاده از خاصیت الکترومغناطیسی تعدادی کنتاکت را به یکدیگر وصل یا از یکدیگر جدا می نمایند . از این خاصیت جهت قطع و وصل و یا تغییر اتصال مدار استفاده می شود .

ساختمان داخلی و طرز کار

این کلید از دو هسته به شکل E که یکی ثابت و دیگری متحرک است و درمیان هسته ثابت یک بوبین یا سیم پیچ قرار گرفته دارد تشکیل شده است . وقتی بوبین به برق متصل گردد با استفاده از خاصیت مغناطیسی ، نیروی کششی فنر را خنثی کرده و هسته فوقانی را به هسته تحتانی متصل کرده و باعث می گردد که تعدادی کنتاکت عایق شده از یکدیگر، به ترمینال های ورودی و خروجی کلید متصل شود . در صورتی که مدار تغذیه بوبین کنتاکتور قطع گردد ، در اثر نیروی فنری که داخل کلید قرار دارد اتصالات برقرار شده و دوباره کنتاکتور به حالت اول باز می گردد .
عکس هایی از انواع کلید های مغناطی





شستی های استارت و استپ و سلکتورهای فرمان

شستی ها از جمله وسایل فرمان هستند که فرمان انها بوسیله دست انجام می گیرد و در انواع مختلف و برای کاربردهای متفاوت طراحی می شوند

شستی هایی که پس از تحریک ، دو کنتاکت وصل را قطع می کنند شستی استپ و شستی هایی که پس از تحریک دو کنتاکت قطع را وصل می

کنند شستی استارت نامیده می شوند . شستی هایی که هر دو عمل را در یک زمان انجام می دهند به شستی استارت _استپ معروف هستند .
لیمیت سویچ ها ( میکرو سوئیچ)

این نوع کلیدها معمولاً برای فرمان های مکانیکی یا محدود کردن حرکت دستگاههای مختلف مورد استفاده قرار می گیرند . کاربرد و ساختمان داخلی لیمیت سوئیچ ها متفاوت بوده و بستگی مستقیم به چگونگی سیستم مکانیکی دستگاه دارد .

ساختمان این نوع سوئیچ ها مانند شستی ها بوده و توسط یک سیستم متحرک به آن نیرو وارد می گردد . در یکروسوئیچ ها نیز مانند شستی ها ، با برطرف شدن نیروی مکانیکی وارده به اهرم آن ، اهرم مجدداً بوسیله فنر به حالت اول باز می گردد .

انواع لیمیت سوئیچ ها :
1- با اهرم قرقره ای
2- با اهرم فشاری
3- با اهرم آنتنی
4- با اهرم غلطکی

[CENTER][/CENTER
]شکل ساختمان داخلی یک میکرو سوییچ

و عکس هایی از انواع میکرو سوئیچ ها :


این عکس کوچک شده است برای مشاهده ی سایز اصلی کلیک کنید





این عکس کوچک شده است برای مشاهده ی سایز اصلی کلیک کنید

این عکس کوچک شده است برای مشاهده ی سایز اصلی کلیک کنید

این عکس کوچک شده است برای مشاهده ی سایز اصلی کلیک کنید





کلید های تابع فشار

این کلیدها برای کنترل سطح گاز داخل مخازن و کمپرسورها ، تنظیم فشار آب داخل لوله ها و روشن و خاموش کردن اتوماتیک این دستگاهها مورد استفاده قرار می گیرد . عامل فرمان این کلید ، فشار گاز یا مایع داخل مخزن است .

فشار گاز بر صفحه داخلی کلید نیرویی وارد می کند که باعث تحریک کلید شده و یک کنتاکت باز را بسته و یا کنتاکت بسته ای را باز می نماید . حرکت برگشت را می توان توسط فنر تامین نمود .

و انواع این کلید ها :